Chiến tranh biên giới 1979: Lá thư từ Trung Quốc hạch
tội Bắc Kinh, khẳng định thần thoại vô địch về quân đội Việt Nam
Hải Võ (lược
dịch)
LTS: Lá thư dưới đây được cho là quan điểm độc nhất vô nhị trong/ngoài
Trung Quốc vào thời điểm cuộc Chiến tranh
biên giới 1979 nổ ra, mà một người Trung Quốc công khai
phản đối lãnh đạo Trung Quốc lúc đó tấn công Việt Nam.
Thư được đề ngày 3/3/1979, hai ngày
trước khi Trung Quốc tuyên bố rút toàn bộ lực lượng xâm lược khỏi Việt Nam.
Tác giả lá thư là Vương Phàm Tây (1907-2002), tên thật Vương Văn Nguyên, người Chiết
Giang, là một chí sĩ từng tham gia phong trào cách mạng Trung Quốc từ những năm
1920 bên cạnh Chu Ân Lai và một số nhân vật sau đó trở thành lãnh đạo Trung
Quốc.
Ông Vương từng giữ chức cán sự Ban tổ
chức cán bộ Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc vào năm 1929, làm việc dưới
quyền Chu Ân Lai.
Dưới đây, tòa soạn xin gửi đến quý độc
giả phần lược dịch nội dung thư.

Ngày 3/3/1979
Hồi
đầu tháng 1, khi Đặng Tiểu Bình thăm Mỹ và Nhật Bản đã huênh hoang về việc
"trừng phạt" Việt Nam, muốn dạy cho Hà Nội một "bài học".
Sau khi về nước không lâu, chính quyền Bắc Kinh liền bắt đầu hành động. Rạng
sáng ngày 17/2, họ điều động lượng lớn binh lực vượt qua biên giới, tấn công
Việt Nam.
Vì sao hành động
như vậy? Bắc Kinh nêu ra rất nhiều lý do nhưng đều tiền hậu bất nhất, mâu thuẫn
lẫn nhau. Lúc thì nói rằng do Việt Nam "xâm phạm" Campuchia, lúc lại
nói vì quân đội Việt Nam quấy nhiễu biên giới Trung Quốc, khi lại nói bởi chính
quyền Hà Nội "vong ân phụ nghĩa", rồi lại nói là muốn phá vỡ
"thần thoại vô địch" về quân đội Việt Nam.

Bất kể nói như thế nào thì giọng điệu
của Bắc Kinh hoàn toàn giống với chủ nghĩa đế quốc Nhật Bản khi xâm lược Trung
Quốc trước đây. Hành động của Bắc Kinh giống
với đế quốc Mỹ khi đóng vai "hiến binh quốc tế" ở Đông Nam Á...
Cách "nghịch thiên hành đạo"
này của chính quyền Bắc Kinh không chỉ làm nguy hại lợi ích của giai cấp công
nông Việt Nam cùng lợi ích của cách mạng Việt Nam, mà còn tổn hại đến lợi ích
của công nông Trung Quốc cùng sự nghiệp cách mạng của họ... Do đó, chúng ta cần
phải nỗ lực hết mình để xé rách màn tuyên truyền giả dối của họ, phải triệt để
vạch trần hành động tội ác của họ...
[Bắc Kinh] tuyên bố "tấn công
trừng phạt Việt Nam bởi Việt Nam xâm phạm Campuchia". Đây là lập trường
"cảnh sát, quan tòa và ác bá". Bất kể chính sách của Việt Nam với
Campuchia như thế nào thì Trung Quốc đều không có quyền tự phong mình làm kẻ
trừng phạt.
Hiện nay chính
quyền Bắc Kinh tiến hành xâm lược với cái cớ là trừng phạt người [mà họ gọi là]
xâm lược thì là hoang đường, phi pháp, bởi vì họ căn bản chưa từng được bất kỳ
cơ quan quốc tế nào ủy quyền cho phép họ trừng phạt người khác.
[Bắc Kinh] nói tấn công Việt Nam vì
Việt Nam quấy nhiễu biên giới Trung Quốc, hoặc để giải quyết tranh chấp biên
giới. Đây hoặc là sự cố ý nói sai sự thực, hoặc căn bản chỉ là lời một phía của
Trung Quốc...
... Cho dù là thực sự giải quyết vấn
đề lãnh thổ giữa Việt-Trung hay đơn giản là bảo đảm "vấn đề an ninh biên
giới" của hai tỉnh Vân Nam-Quảng Tây [như phía Trung Quốc tuyên truyền],
thì điều kiện đầu tiên phải là Trung Quốc - một quốc gia từng có thời kỳ lịch
sử dài áp bức người Việt Nam - từ bỏ hoàn toàn chủ nghĩa Sô vanh nước lớn và
chủ nghĩa bá quyền, cần phải bình đẳng thực sự, thậm chí cần phải có thái độ
nghiêng về phía Việt Nam để tiến hành đàm phán, hợp tác. Tuyệt đối không cho
phép vì lý do nói trên mà dùng chiến tranh để áp bức, cưỡng ép họ phục tùng.

[Bắc Kinh] cáo buộc
Việt Nam "vong ân phụ nghĩa" nên phải bị "trừng phạt" thì
càng hoang đường. Nhân dân Trung Quốc cùng đảng Cộng sản Trung Quốc giúp đỡ
Việt Nam kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ là nghĩa vụ tối thiểu mà Trung Quốc
cần phải thực hiện. Ở đây hoàn toàn không có chuyện ơn huệ. Việt Nam kháng
chiến chống đế quốc và cuối cùng đánh bại kẻ địch thì đồng thời cũng giúp bảo
vệ được biên cương phía Nam của nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
Nếu đề cập đến ơn huệ thì ngược lại
Việt Nam mới có ơn với Trung Quốc. Trong toàn bộ thời kỳ chống Mỹ, Việt-Trung
từng không ngừng nói rằng "chúng tôi ủng hộ lẫn nhau", vậy thì không
ai nợ ai cả. Một khi Việt Nam không đồng tình với chính sách của Bắc Kinh thì
vì sao liền nói rằng họ "vong ân phụ nghĩa"? Nếu có thể đưa ra lý do
như vậy, thì sau khi Trung Quốc và Liên Xô trở mặt, Liên Xô cũng có thể nói
Trung Quốc "vong ân phụ nghĩa" hay sao? Nếu [Liên Xô] dựa vào lý do
này để tấn công Trung Quốc thì chính quyền Trung Quốc có cảm nghĩ như thế nào?
Một lý do còn kỳ quặc và hoang đường
hơn nữa, là [Trung Quốc] nói động binh với Việt Nam để phá vỡ "thần
thoại" về quân đội Việt Nam vô địch. Lý do như thế nhiều khả năng đến từ
miệng lưỡi những nhà quân phiệt Trung Quốc cũ, chứ không thể nào tin rằng nó
phát ra từ chính các lãnh đạo Trung Quốc hiện nay.
Sự vô địch của quân đội Việt Nam tuyệt
đối không phải là thần thoại, bởi hoàn toàn có thể dùng khoa học xã hội cách
mạng tối thiểu để giải thích được điều đó. Đội quân này có thể lần lượt đánh
bại quân đội của hai đế quốc Pháp và Mỹ, suy cho cùng nguyên nhân đơn giản và
rõ ràng: Một bên đại diện cho những người bị áp bức, đại diện cho cách mạng và
chính nghĩa; Bên kia đại diện cho kẻ áp bức, phản cách mạng và phi chính nghĩa.
Sự đối đầu của hai sức mạnh này - nhìn
từ quá trình tương đối lâu dài - thì cũng giống như thành ngữ Trung Quốc nói:
Ai binh tất thắng (*). Đồng thời còn giống như một câu nói cổ khác ở Trung
Quốc: Đắc đạo giả đa trợ (**) - nghĩa là chiến tranh cách mạng chính nghĩa của
những người bị áp bức đã giành được sự ủng hộ về tinh thần và vật chất của tất
cả giai cấp vô sản tiến bộ và nhân sĩ tiến bộ trên toàn thế giới.
Như thế thì quân đội Việt Nam muốn
không trở thành vô địch cũng không thể được. Hoàn cảnh tương tự cũng từng tạo
ra sự vô địch của quân đội Trung Quốc. Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo quân
đội Trung Quốc lần lượt đánh bại Nhật Bản, rồi Quốc dân đảng và quân đội Mỹ, lẽ
nào chỉ nhờ quân đội Trung Quốc có vũ khí, chiến thuật và tố chất binh lính
vượt trội lực lượng đối thủ hay sao? Tất cả đều biết rằng sự thực là ngược
lại...
Tóm lại, việc chính quyền Trung Quốc
quyết định tấn công Việt Nam là hoàn toàn không có lý do chính đáng. Vậy rốt
cuộc vì lý do gì họ phải làm như vậy? Chúng ta phải tra xét rõ nguyên nhân thực
sự...
... Nhằm
gây dựng Chủ nghĩa xã hội trong một quốc gia tại đất nước Trung Quốc lạc hậu,
trong 30 năm qua Trung Quốc đã thử tất cả các biện pháp có thể. Ban đầu là
"nhất biên đảo" nghiêng về Liên Xô với hy vọng dựa vào sự "viện
trợ vô tư" của "anh cả" để đạt được mục đích.
Sau khi bị thất vọng thì Trung Quốc nhấn
mạnh tự lực cánh sinh. Con đường này từ Tam diện hồng kỳ (***) phát triển cho
tới Đại cách mạng văn hóa thì đến cực điểm. Tới đây lại có một chuyển biến lớn
khác là ngả sang các nước tư bản chủ nghĩa, đặc biệt là ngả về Mỹ - đế quốc
giàu có nhất trong số các nước đó. [Trung Quốc] muốn lợi dụng tiền của và công
nghệ của Mỹ để xây dựng Xã hội chủ nghĩa, thông qua đó chống lại Chủ nghĩa xét
lại ở Liên Xô.
Hướng đi mới của Trung Quốc bắt đầu vào
khoảng cuối thập niên 1960, thành quả ban đầu là vào năm 1972 khi [tổng thống
Mỹ] Nixon thăm Trung Quốc, cuối cùng hoàn thành mới đây khi Đặng Tiểu Bình tới
Mỹ ký thỏa thuận. Từ khi áp dụng lộ trình này, Mao phái (những người ở bên
ngoài Trung Quốc tin theo tư tưởng Mao Trạch Đông-ND) trên phương diện ngoại
giao nhất quán phối hợp với chính sách của Mỹ: Bọn họ giúp Washington rút khỏi
"vũng lầy" Việt Nam; Ủng hộ các thế lực bảo thủ thân phương Tây tại
các quốc gia châu Phi mới nổi; Công khai bè phái với lực lượng phản động nhất ở
Tây Âu; Từ bỏ tất cả viện trợ vận động cách mạng; Bọn họ tập trung vào duy trì
hiện trạng của bất cứ khu vực nào trên thế giới (trừ Liên Xô và phạm vi thế lực
của Liên Xô), ngay cả trong cuộc cách mạng gần đây tại Iran bọn họ cũng ủng hộ
phe Quốc vương từ đầu đến cuối.
Xuất phát từ hướng đi này, Bắc Kinh
coi tất cả thế lực chống Liên Xô đều là chiến hữu thân cận. Trong khi đó, tất
cả các bên thân cận Liên Xô hoặc có ít nhiều tiếp cận Liên Xô, thậm chí dù là
có khả năng chịu ảnh hưởng từ Liên Xô, thì bất kể là bản thân các bên này có
tiến bộ hoặc cách mạng đến đâu cũng vẫn bị Bắc Kinh xem như kẻ thù.
"Kẻ thù của kẻ
thù đều là bạn, bạn của kẻ thù đều là kẻ thù." Chính sách đối ngoại của
Trung Quốc đơn giản được diễn giải từ công thức này...
... Chúng tôi không
đi vào chi tiết diễn biến quan hệ giữa Trung Quốc và Việt Nam trong 30 năm qua.
Tại đây, chúng tôi chỉ muốn chỉ ra sự thực cơ bản là: Những năm gần đây quan hệ
Việt-Trung xấu đi, và trách nhiệm chủ yếu thuộc về phía Trung Quốc. Bởi thứ
nhất, vì lợi ích bản thân, Trung Quốc đã câu kết với nước Mỹ khi đó đang xâm
lược Việt Nam, không màng đến lợi ích của chiến tranh cách mạng Việt Nam. Thứ
hai, Trung Quốc dù từng viện trợ lớn giúp Việt Nam kháng chiến, nhưng đồng thời
ra sức buộc Hà Nội phải phụ thuộc ảnh hưởng của Bắc Kinh về mặt chính trị, coi
như cái giá phải trả. Khi bị [Việt Nam] tỏ ý bất đồng, Bắc Kinh đã cắt viện trợ
để đe dọa... Từ đó có thể thấy, nguyên nhân thực sự khiến Trung Quốc tấn công
Việt Nam là từ chủ nghĩa dân tộc ích kỷ và chủ nghĩa bành trướng phản động...
... Tuy nhiên, chúng tôi chỉ ra nguyên
nhân chân thực này tuyệt đối không phải vì chúng tôi muốn tỏ "thái độ siêu
nhiên" trong cuộc chiến Việt-Trung hiện nay... Chúng tôi yêu cầu Trung
Quốc ngay lập tức ngừng giết hại nhân dân Việt Nam, lập tức rút quân đội khỏi
Việt Nam... Trung Quốc bắt buộc phải xin lỗi và bồi thường thiệt hại chiến
tranh cho nhân dân Việt Nam.
Đồng thời, chúng ta cần phải vạch
trần triệt để chiến lược phản động của Trung Quốc khi đưa Trung Quốc leo lên
"chiến xa của Mỹ" (đã thể hiện rõ ràng trong sự kiện này). Chúng tôi
yêu cầu [Trung Quốc] thay đổi triệt để chiến lược này, và yêu cầu xử lý người
chịu trách nhiệm phát động chiến tranh xâm lược Việt Nam.
(*) Ai
binh tất thắng: Đội quân vùng dậy phản kháng do bị áp bức nhất định sẽ giành
được thắng lợi
(**) Đắc
đạo giả đa trợ: Người làm đúng, có lý thì được tất cả mọi người ủng hộ.
(***) Năm
1958, trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc đề ra Tổng lộ trình xây dựng chủ nghĩa
xã hội, phong trào "Đại nhảy vọt", và Công xã nhân dân. Trước tháng
5/1960 đây được gọi là "Ba pháp bảo", từ sau tháng 5 gọi thành Tam
diện hồng kỳ.
Theo SOHA